Làm sao để lập đúng mẫu bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ? Ý nghĩa của nó là gì? Bàn thờ nào là hiện đại và trang nghiêm đồng thời? Hãy cùng Kiến Thức Nhà AZ khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Cửu Huyền Thất Tổ là gì và thờ ai?
Cửu Huyền Thất Tổ là thuật ngữ có nguồn gốc từ phong thủy và tâm linh, có nhiều cách giải thích khác nhau. Tuy nhiên, một cách tổng quát, Cửu Huyền thường được hiểu là thờ 9 đời (cao tằng, tổ, cha, mình, con, cháu, chắt, chút), trong khi Thất Tổ là thờ 7 ông tổ (cao, tằng, tổ, cao cao, tằng tằng, tổ tổ, cao tổ). Thực hành thờ Cửu Huyền Thất Tổ nhằm thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với ông bà và tổ tiên, những người đã có công sinh dưỡng đời sau.
Đối với những người hiểu biết về phong thủy, việc thờ Cửu Huyền Thất Tổ liên quan đến vận mệnh và may mắn của gia đình, được coi là một phương pháp để bảo vệ và tăng cường sự bình an và hạnh phúc cho gia đình.
Cách hiểu Cửu Huyền Thất Tổ có thể được mô tả cụ thể như sau:
Cách 1: Tính từ bản thân mình
Cửu Huyền: Đây là cách tính từ bản thân mình. Ví dụ, nếu mình là thế hệ hiện tại (đời bốn), thì:
- Bản thân mình là 1
- Cha mình là 2
- Ông nội mình là 3
- Ông cố mình là 4
- Ông sơ của mình là 5
- Cha của ông sơ là 6
- Ông nội của ông sơ là 7
- Ông cố của ông sơ là 8
- Ông sơ của ông sơ là 9
Thất Tổ: Lấy danh sách Cửu Huyền và loại bỏ mình và cha mình, ta được danh sách Thất Tổ.
Cách 2: Từ trên xuống
Cửu Huyền: Đây là cách tính từ đời ông sơ của mình đến cháu sơ của mình:
- Ông sơ của mình là 1
- Ông cố của mình là 2
- Ông nội của mình là 3
- Cha của mình là 4
- Bản thân mình là 5
- Con trai mình là 6
- Cháu nội mình là 7
- Cháu cố mình là 8
- Cháu sơ mình là 9
Thất Tổ: Là tính từ đời cha mình đến cháu sơ của mình.
Mỗi cách hiểu này đều có mục đích thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với tổ tiên, và thường được áp dụng trong các hoạt động tôn giáo, tâm linh, và phong thủy nhằm mang lại may mắn và bình an cho gia đình.
Ý nghĩa của việc lập bàn thờ Cửu Huyền
Ý nghĩa của việc lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ trong văn hóa Việt Nam phản ánh sự kết nối mật thiết giữa con cháu và tổ tiên, được thể hiện qua những điểm sau:
- Tấm bảng ghi nhớ công ơn: Bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ đơn giản là nơi thờ cúng mà còn là một biểu tượng quý giá để lưu giữ và ghi nhớ công ơn của ông bà, cha mẹ và các tổ tiên đã có công sinh dưỡng dục. Việc thờ cúng tại bàn thờ này thể hiện lòng biết ơn và tôn kính sâu sắc đối với gia đình người truyền thống.
- Truyền thống uống nước nhớ nguồn: Là một phần trong truyền thống “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, việc thờ cúng tại bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ cũng góp phần duy trì và phát triển nếp sống tinh thần, kết nối với nguồn gốc và truyền thống văn hóa của gia đình.
- Quan điểm về thờ cúng Cửu Tổ: Trong xã hội, có những quan điểm khác nhau về việc thờ cúng Cửu Tổ. Một số người cho rằng nếu cha mẹ còn sống thì không nên thờ Cửu Tổ trong nhà, bởi vì Cửu Tổ thường đề cập đến thờ cha mẹ. Tuy nhiên, quan điểm này không phải là tất cả, và việc lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ vẫn phụ thuộc vào quan niệm và văn hóa thờ cúng của từng gia đình cụ thể.
Bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là biểu tượng sâu sắc của lòng biết ơn và kết nối với tổ tiên, đồng thời phản ánh sự đa dạng và sâu sắc của văn hóa tâm linh Việt Nam. Việc lập bàn thờ Cửu Huyền thể hiện sự tôn trọng và duy trì các giá trị truyền thống trong gia đình.
Thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ được chia thành mấy loại?
- Bài vị: Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ có ưu điểm là kích thước gọn nhẹ, phù hợp với mọi loại bàn thờ. Đặc biệt, chúng cũng được đánh giá cao về độ bền chắc. Bài vị thường là một tấm ván hay một tấm đá, trang trí đơn giản nhưng mang ý nghĩa tôn kính và tri ân đối với tổ tiên.
- Tranh thờ: Tranh thờ Cửu Huyền thường có kích thước từ nhỏ đến lớn, tùy thuộc vào yêu cầu và không gian của gia chủ. Thường thì tranh có thêm chân đế để có thể đặt thẳng đứng. Ưu điểm của tranh thờ là giá thành thường rẻ và có sự đa dạng về thiết kế và mẫu mã. Nhờ tính linh hoạt này, tranh thờ được lựa chọn phổ biến để trang trí bàn thờ Cửu Huyền một cách đẹp mắt và tinh tế.
- Liễn thờ: Liễn thờ Cửu Huyền Thất Tổ có giá thành thường cao hơn hai loại trên. Chúng thường được đặt ở vị trí trung tâm của bàn thờ Cửu Huyền để làm nổi bật toàn bộ không gian thờ cúng. Ưu điểm của liễn thờ là thiết kế đẹp mắt, thường được chế tác tinh xảo và có tính nghệ thuật cao. Liễn thờ không chỉ là vật phẩm thờ cúng mà còn là một tác phẩm nghệ thuật trang trí tinh tế trong không gian sống của gia đình.
Để thờ, cúng bái các vị Cửu Huyền một cách tôn kính và không xâm phạm đến thần linh, có thể áp dụng những nguyên tắc sau đây:
1. Những gia đình nào được thờ Cửu Huyền Thất Tổ?
Cụ thể, trong truyền thống thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ:
- Con trưởng gia đình là người chính có nghĩa vụ và trách nhiệm thờ cúng nhiều đời. Họ thường thờ cả 9 đời (Cửu Huyền) và 7 ông tổ (Thất Tổ).
- Đời con cái thờ cúng cha mẹ được gọi là thờ cúng 1 đời.
- Đời cháu thờ cúng ông bà là thờ cúng 2 đời.
- Đời cháu chắt thờ cúng ông bà gọi là thờ cúng 3 đời.
- Đời cháu sơ thờ cúng ông bà gọi là thờ cúng 4 đời.
Nói cách khác, thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ có thể kéo dài đến 5 đời trong một gia đình theo phong tục cổ truyền. Tuy nhiên, với sự thay đổi và phát triển của xã hội hiện đại, nhiều gia đình giờ đây chỉ thờ cúng đến đời thứ 3 để đảm bảo sự tiện lợi và phù hợp với điều kiện sống hiện đại.
Việc thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ là một nghi thức quan trọng thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên đã có công sinh dưỡng.
Để lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ một cách cẩn thận và chu đáo, gia chủ nên tuân thủ các bước sau đây:
- Chuẩn bị đầy đủ vật phẩm thờ cúng: Bao gồm mâm cúng và các dụng cụ thờ cúng như lư hương đồng, lọ hoa và các vật phẩm linh thiêng khác.
- Tẩy uế và vệ sinh vật phẩm thờ cúng: Sử dụng rượu trắng pha với vài lát gừng để lau sạch các vật phẩm thờ cúng. Sau đó, dùng khăn mềm thấm hỗn hợp này và lau nhẹ nhàng để làm sạch và tẩy uế.
- Vệ sinh bàn thờ: Dùng nước pha gừng để vệ sinh bàn thờ Cửu Huyền, sau đó để bàn thờ khô tự nhiên.
- Đặt bài vị Cửu Huyền Thất Tổ: Đặt bài vị lên bàn thờ gia tiên. Đối với gia đình thờ cúng Phật và gia tiên cùng nhau, cần đặt bài vị Cửu Huyền Thất Tổ thấp hơn bàn thờ Phật để tránh kiêng kỵ.
- Bài trí các đồ thờ cúng khác: Sau khi đặt bài vị, gia chủ bài trí các đồ thờ cúng khác như lư hương đồng, lọ hoa và các vật phẩm linh thiêng khác lên bàn thờ.
- Lễ cúng và đọc văn khấn: Gia chủ tiến hành lễ cúng bằng cách đọc văn khấn và thắp hương trên bàn thờ.
- Phân phát lễ vật: Sau khi hoàn thành lễ cúng và hương đã tàn, gia chủ lấy lễ vật xuống và phân phát cho các thành viên trong gia đình để đón nhận phúc khí từ ông bà, tổ tiên.
Việc lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng mà còn là dịp để gia đình thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên đã có công sinh dưỡng và dìu dắt.
3. Mâm cơm cúng
Để chuẩn bị mâm cơm cúng các vị Cửu Huyền và thất tổ một cách trang trọng và tôn kính, gia chủ có thể tham khảo các gợi ý chuẩn bị mâm cơm cúng theo từng miền đất nước như sau:
Ở miền Bắc:
- Cơm trắng: Là món chính không thể thiếu.
- Xôi vò hoặc xôi gấc: Đây là món xôi đặc trưng ở miền Bắc.
- Thịt quay: Thường là thịt heo quay hoặc gà quay.
- Giò chả: Làm từ thịt lợn và gia vị.
- Miến xào lòng gà: Món ăn dân dã, ngon miệng.
- Rau xào: Có thể là cải ngọt, cải bẹ xanh…
- Nộm: Chế biến từ rau sống.
- Chân giò hầm măng: Món hầm bao gồm măng hoặc các loại rau khác.
- Nem rán: Bao gồm các loại bánh truyền thống.
Ở miền Trung:
- Xôi lạc: Đặc sản của miền Trung.
- Thịt luộc hoặc gà luộc: Thực phẩm phổ biến.
- Rau xào: Được chế biến từ các loại rau khác nhau.
- Canh xương hầm rau củ: Đồ chế biến từ xương đậu, với củ nhỏ.
- Cá thu kho thơm: Là món ngon dân dã, không hết vị.
- Thịt kho tiêu: Thực phẩm rất phổ biến trong nhà.
Những lưu ý quan trọng khi lập bàn thờ Cửu Huyền
Khi đặt bài vị Cửu Huyền Thất Tổ, gia chủ cần tuân thủ những quy tắc sau đây để tránh việc phạm phải những điều cấm kỵ và thể hiện sự tôn kính đúng mực:
- Không đặt tranh trong hộp hoặc lồng kính: Tranh của thất tổ và Cửu Huyền không nên đặt trong hộp hoặc lồng kính. Điều này có thể xem là một hành động thiếu tôn kính và không tôn trọng linh vật.
- Không chèn ép bài vị: Không được đặt bất kỳ vật gì chèn ép lên bài vị Cửu Huyền. Bài vị cần được đặt một cách tự nhiên và không bị ảnh hưởng bởi các vật phẩm khác.
- Hạn chế đặt bài vị dưới chân Phật: Bài vị của Cửu Huyền Thất Tổ nên được đặt lệch qua bên cạnh chân bàn thờ Phật, không nằm ở phía dưới chân Phật. Điều này giúp tôn trọng và phân định rõ ràng giữa thờ cúng gia tiên và thờ cúng Phật.
- Đặt bài vị thấp hơn Phật: Nếu bài vị của thất tổ và Cửu Huyền cùng được đặt trên bàn thờ với bàn thờ Phật, thì bài vị của thất tổ nên được đặt thấp hơn để thể hiện sự tôn kính và sự phân biệt giữa thờ cúng các vị linh thiêng.
- Đảm bảo vệ sinh, sạch sẽ cho bàn thờ: Bàn thờ cần được giữ sạch sẽ và vệ sinh thường xuyên. Việc này không chỉ giữ cho không gian thờ cúng luôn thanh tịnh mà còn là sự tôn trọng đối với các linh vật được thờ cúng.
- Chọn đồ thờ cúng tươi và thay rượu nước thường xuyên: Đồ thờ cúng như hoa, lư hương, và rượu nước cúng cần được chọn lựa tươi mới và thay đổi thường xuyên để duy trì tính tươi mát và sự linh thiêng của không gian thờ cúng.
Tuân thủ những quy tắc này sẽ giúp gia chủ thể hiện sự kính trọng và tôn kính đúng đắn đối với Cửu Huyền Thất Tổ trong các nghi lễ thờ cúng.
